Γιέρζι Παβλόφσκι ο κατάσκοπος Ολυμπιονίκης!

Η ιστορία της ζωής του Πολωνού ξιφομάχου Γιέρζι Παβλόφσκι θα μπορούσε να είναι μια ιστορία του Τζέιμς Μποντ. Διέθετε τα περισσότερα συστατικά: Sex, ίντριγκα, κατασκοπία, τζόγο. Μόνο που οι καλοί κι οι κακοί δεν θα είχαν ξεκάθαρους ρόλους. Οι ανατροπές θα ήταν συνεχείς και το κοινό δεν θα μπορούσε να ταυτιστεί με τον ήρωα. Βλέπετε η ζωή είναι λιγότερο ηρωϊκή από τις ταινίες του Χόλυγουντ.

Κατ’αρχήν να σας συστήσουμε τον ήρωά μας. Ο Παβλόφσκι υπήρξε για την κομμουνιστική Πολωνία ένας αθλητικός ήρωας. Ήταν ο πρώτος που το 1968 στο Μεξικό πήρε χρυσό μετάλλιο στη σπάθη. Ήταν ο πρώτος, έπειτα από 48 χρόνια που στερούσε από τους Ούγγρους το μετάλλιο με αυτό το χρώμα.

Στον άτυπο αθλητικό ανταγωνισμό των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού αυτή η νίκη αποκτούσε θρυλικές διαστάσεις. Ο Παβλόφσκι που πήρε μέρος σε έξι διοργανώσεις Ολυμπιακών Αγώνων (1952-72) κι αποκόμισε πέντε μετάλλια έγινε ο ήρωας της χώρας. Με το σπαθί του. Κυριολεκτικά!

Ακόμα κι όταν σταμάτησε τους αγώνες παρέμενε ένα ίνδαλμα για τη νεολαία. Το κόμμα τον καλούσε στις εκδηλώσεις του και τον παρουσίαζε ως παράδειγμα προς μίμηση.

Ξαφνικά το 1975 εξαφανίστηκε από το προσκήνιο. Στις 24 Απριλίου τον συνέλαβε η κρατική ασφάλεια κι ένα χρόνο νωρίτερα, στις 8 Απριλίου του επόμενου χρόνου σε μυστική δίκη καταδικάστηκε σε 25 χρόνια κάθειρξη και δήμευση της περιουσίας του!

Τι έκανε; Η κατηγορία ήταν ότι ήταν κατάσκοπος των ΗΠΑ. Συγκέντρωνε πληροφορίες για τις πτήσεις των στρατιωτικών αεροπλάνων που ήταν πολλά εκείνη την εποχή. Κυρίως Σοβιετικά.

Λέγεται μάλιστα ότι ο εκπρόσωπος της ΕΣΣΔ στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας ζήτησε να εκτελεστεί, αλλά το καθεστώς φοβήθηκε το σάλο που θα μπορούσε να προκαλέσει μια τέτοια απόφαση.

Οδηγήθηκε στις φυλακές. Τον έβαλαν σε ένα κελί με παιδεραστές και ψυχασθενείς. Όπως είπε αργότερα τον έσωσε ένας συγκρατούμενός του, δολοφόνος, με τον οποίο έπαιζε σκάκι!

Οι Πολωνικές αρχές πλέον ήξεραν τα πάντα για τον «Pawel» ή “Gracz” όπως ήταν τα κατασκοπευτικά του ψευδώνυμα. Το δεύτερο (σημαίνει παίκτης) το είχε επιλέξει επειδή ήταν λάτρης του πόκερ. Το όνομά του σβήστηκε από τα αθλητικά αρχεία κι οι αθλητικές εγκυκλοπαίδειες παρέλειπαν το όνομά του. Ο Παβλόφσκι έπρεπε να ξεχαστεί. Κι αυτός κι η πράξη του.

Εδώ τελειώνει το πρώτο μέρος της ιστορίας. Το ηρωϊκό. Κι αρχίζει το δεύτερο που είναι λιγότερο κινηματογραφικό και περισσότερο ρεαλιστικό.

Τόσο στις ανακρίσεις, όσο κι αργότερα στη φυλακή ο Παβλόφσκι, λέγεται, ότι συνεργάστηκε με τις αρχές. Μίλησε για τους συνεργάτες του, τον τρόπο που δούλευαν κι έδωσε μερικά ονόματα συναθλητών του που συμπαθούσαν την «αλληλεγγύη» το εκτός νόμου κόμμα του Λεχ Βαλέσα. Κάτι αντίστοιχο έκανε και στη φυλακή. Ρόλο σ’αυτό έπαιξε και η φιλία που είχε αναπτύξει σε ανύποπτο χρόνο με τον ισχυρό άνδρα της Πολωνίας, τον στρατηγό Γιαρουζέλσκι. Οι δυό τους πήγαιναν συχνά για κυνήγι.

Βγαίνοντας από τη φυλακή το 1985 προσπάθησε ν’ αποκαταστήσει το όνομά του. Έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «Αλήθεια και Ζωή». Μόνο που τα πράγματα στη Πολωνία είχαν πάρει το δρόμο τους.

Προσπάθησε να επιστρέψει και στους αγώνες. Έχοντας περάσει τα 50 του χρόνια συμμετείχε σε τουρνουά, νικούσε τις περισσότερες φορές τους καλύτερους ξιφομάχους, αλλά το υπουργείο των σπορ τον… έκοψε. Διαμαρτυρήθηκαν οι γονείς των νεαρών αθλητών. Δεν μπορούσαν να δίνουν το χέρι τους, πριν η μετά τον αγώνα σ’ ένα προδότη!

Το 1986 συμφωνήθηκε να αποτελέσει μέρος ανταλλαγής κατασκόπων στο Βερολίνο. Αρνήθηκε να εγκαταλείψει τη Βαρσοβία. Έμεινε σ’ αυτή μέχρι τη πτώση του Γιαρουζέλσκι. Στη νέα κατάσταση που δημιουργήθηκε μετά το 1989 θυμήθηκαν το δεύτερο σκέλος της δράσης του. Οι πληροφορίες ότι ήταν «διπλός πράκτορας» έδιναν κι έπαιρναν. Έγινε «θεραπευτής πίστης», ανήκε σε μια ιδιότυπη θρησκευτική οργάνωση που υποστήριζε ότι με τη πίστη στον Θεό θεραπεύονται όλες οι ασθένειες. Ζωγράφιζε, ένα χόμπι που είχε αποκτήσει στη φυλακή και το 2005 άφησε την τελευταία του πνοή. Πολλές πλευρές της ζωής του παρέμειναν σκοτεινές.

Ένας συναθλητής του λίγο μετά τον θάνατό του έδωσε τη δική του εξήγηση.

«Δεν ήταν ούτε ήρωας, ούτε προδότης. Είχε πάθος με το χρήμα. Αυτή ήταν η ιδεολογία του. Έπαιζε χαρτιά κι είχε χρέη. Συνεργάστηκε με το ΝΑΤΟ για τα χρήματα και στη συνέχεια συνεργάστηκε με το καθεστώς για να σώσει τη ζωή του και να του επιστραφεί η περιουσία του. Αυτή ήταν η μόνη ιδεολογία του. Το χρήμα».